Cevap veriyorum… Hepsi!

Evet arkadaşlar en çok karşılaştığım sorulardan biri bu. O yüzden MyDukkan Okulu’ndaki ilk yazılarımdan birini bu konuya ayırmak istedim. Kendi kayıtlarını yapmak isteyen herkes önce hangi yazılımı tercih edeceği sorunsalıyla karşı karşıya kalır. Üstelik seçenekler; üç büyükler diyebileceğimiz Cubase, Pro Tools ve Logic’le de sınırlı değil. Cakewalk’ın devamı Sonar var, PreSonus’un yeni bebeği Studio One var, Propellerhead’in Reason’ı var, Cubase’in abisi Nuendo var, özgür yazılım Reaper var. Digital Performer, Samplitude, Ableton Live, Adobe Audition, ACID Pro, FL Studio da var, var oğlu var! Bu kadar alternatif arasından seçim yapmak zor. Bir yandan da anlayan, anlamayan; bilen, bilmeyen kişilerin bu konuda yorum yapması işi daha da zorlaştırıyor. “En iyi program şudur çünkü falanca prodüktör onu kullanıyor.” ya da “Şu programın sound’u daha iyi çünkü bilmemne grubu bile en son albümünü onunla kaydetmiş.” Bazen doğruluk payı olsa da bu tür iddialı laflar karar verme sürecini daha da içinden çıkılmaz hale getiriyor.  Falanca prodüktör veya bilmemne grubunun ihtiyaçları bizimkiyle aynı olmayabilir. Onlar için uygun olan bizim için de uygun olacak diye bir kural yok.

 

Bunların arasından Cubase, Pro Tools, Logic; basit bir demo yapımından, en karmaşık Dolby surround post-prodüksiyon görevlerine kadar ihtiyaç duyacağınız tüm özellikleri barındıran lider konumda ve müzik piyasasında tarafında endüstri standardı olarak kabul görmüş müzik yazılımları. Şimdi bu en gelişmiş üç DAW (Digital Audio Workstation: Sayısal Ses İş-istasyonu) hakkında özet bilgiler verelim…

 

CUBASE: Çoğunlukla aranjörler, besteciler, müzisyenler ve proje stüdyoları tarafından kullanılan Alman menşeili müzik prodüksiyon yazılımıdır. Önce bir MIDI sequencer olarak başlamış, daha sonraki versiyonlarında audio kayıt özelliği de eklenmiştir. Birinci nesil Cubase VST olarak isimlendirilmis, 10. versiyondan sonra Cubase SX adını almıştır. Halen yürürlükte olan versiyon Cubase 6.5’tir. Bu yazının yazıldığı tarihten itibaren 6-12 ay içerisinde 7. versiyonun yayınlanacağını tahmin ediyorum. 5. ve 6. versiyondan itibaren eklenen çok kanallı audio quantize, pitch correction, sound replacement gibi gelişmiş özellikler Cubase’in bu alanda diğer iki rakibini yakalamasını sağladı. Bu yeni eklentiler, halihazırda elektronik müzik üretimi ve MIDI alanındaki gelişmiş özellikleriyle birleşince Cubase’i müzik prodüksiyonu için tam ve eksiksiz bir paket konumuna getiriyor.

 

PRO TOOLS: 8. versiyona kadar HD ve LE versiyonları mevcut olan müzik prodüksiyon yazılımının halen 10.2 versiyonu yürürlüktedir. Gücünü bilgisayara takılan işlemci kartlarından ve yüksek çözünürlüklü analog-dijital dönüştürücülerden alan HD ve yeni çıkan HD-X versiyonları tüm dünyada büyük ses kayıt stüdyolarında, televizyon, sinema gibi yayıncılık sektörüne hizmet veren post-prodüksiyon tesislerinde kullanılmaktadır. İlk olarak 1984 yılında Sound Designer adıyla bir ses düzeltme/düzenleme yazılımı olarak piyasaya sürülmüş olan Pro Tools, çok gelişmiş kayıt, edit ve miks özellikleri sebebiyle pek çok profesyonel tarafından tercih edilmektedir. Beat Detective, Elastic Audio, SoundReplacer gibi benzersiz eklentileri, miks alanında kullanıcılara sunduğu kolay, pratik ve analoga benzer iş akışı bu alanın lider yazılımı olmasını sağlamıştır.

 

LOGIC: Apple tarafından satın alınmasının ardından 6. versiyonu itibarıyle Windows sürümü geliştirilmeyen ve sadece Apple Macintosh bilgisayarlarla çalışan müzik üretim yazılımıdır. Bu yazıyı hazırladığım tarihte yayınlanmış en son versiyonu 9.1 idi. Cubase gibi daha çok aranjörler, kendi kayıtlarını yapan enstrumanistler, şarkı yazarları ve proje stüdyoları tarafından kullanılan Logic yakın geçmişte Pro Tools kullanıcı tabanından hatırı sayılır miktarda kişiyi kendi saflarına çekmişti. Ancak Pro Tools 9. versiyondan itibaren sadece Digidesign markalı olanlar değil tüm ses kartlarıyla çalışmaya başlayıp, ADC (Auto Delay Compansation) gibi özellikleri kullanıcılarına sununca; bu trendin durduğunu hatta bazılarına göre tersine döndüğünü söyleyebiliriz. Logic Pro ile birlikte paket olarak gelen ses işleme plug-in’leri, efektler, sanal enstrumanlar ve onlara ait ses bankalarındaki çeşitlilik ve yüksek kalite Logic’i pek çok kullanıcı için tek seçenek konumuna getirmiştir.

 

Yok aslında birbirlerinden pek bir farkı…

Bu üç yazılımdan herhangi birini kullanarak kendi kayıtlarınızı kolayca gerçekleştirebilirsiniz. İster gitar, ister bas, ister şan veya klavye kaydedecek olun hem kayıtlarınızı gerçekleştirirken ihtiyaç duyacağınız gelişmiş özellikleri tümünde bulacaksınız. Aynı alana kesintisiz olarak tekrar tekrar kayıt yapmanızı sağlayan loop recording, yaptığınız bu kayıtları kolayca birleştirmenizi sağlayacak editing özellikleri (track comping) , hem audio hem de MIDI için ritmik düzeltme (Quantize) Logic’te, Cubase’de ve Pro Tools’da standart olarak gelen özellikler arasında. Üç programda da nota ekranı yer alıyor. Bu sayede tüm MIDI’lerinizi notaya dönüştürebilir, ya da çalarak kaydetmek yerine mouse ile nota girişi yaparak çalışmayı tercih edebilirsiniz. Bir zamanlar imkansız gibi görünen audio quantize özelliği artık bu üç yazılımda da mevcut. Audio quantize enstruman kayıtlarını metronoma uydurmak anlamına geliyor. Yani yaptığınız kayıtlarda metronoma uymayan yerleri, kaymaları kolayca düzeltebiliyorsunuz. Hatta sadece mono veya stereo kayıtları değil mesela çoklu miktorofonlama tekniği ile mesela 12 kanal olarak kaydedilmiş bir davul kayıdını bile düzeltebilir, metronoma uydurabilirsiniz.

Pro Tools, Logic ve Cubase kayıttan sonra miks için kullanacağınız pek çok efekt ile birlikte geliyor. Compressor, limiter, gate, chorus, flanger, phaser, tremolo, delay, reverb gibi pek çok plug-in yazılımla birlikte bir paket olarak kullanıcıya sunuluyor. Özellikle gitaristler için çok kaliteli ve gerçekçi ampli simülatörleri her üç DAW’da da mevcut. Davuldan piyanoya, bas gitardan klasik orkestra enstrumanlarına kadar her türlü çalgıyı elektronik olarak kullanımınıza sunan sanal enstrumanlar ve gigabyte‘lar dolusu ses bankası herhangi bir ek ücret ödemeden sizin oluyor.

 

Ses kalitesine gelelim.

Her bir yazılımın sesi üretmek, saklamak, düzenlemek ve dışarıya aktarmak için kullandığı matematiksel hesaplamalar, algoritmalar arasındaki farklar ya hiç yok ya da bu fark insan kulağıyla ayırt edilebilecek düzeyde değil. Dolayısıyla yazılımların herhangi birinin bir diğerine göre üstün olduğu iddialarına pek kulak asmayın. Esas farkı yaratan sizin kayıtları gerçekleştiriken kullandığınız ses kartı, preamplifikatör, mikrofon, kablolar, ve duyumu sağlamak için kullandığınız hoparlörler, kulaklıklar veya çalıştığınız odanın akustik özellikleri olacaktır.

 

Bu durumda tercihinizi neye göre yapmalısınız?

İşletim sistemine göre… Logic Pro sadece Apple bilgisayarlarla çalışırken, Cubase ve Pro Tools her iki platformu da destekliyor.

Bir diğer kriter, varsa daha önceki tecrübeleriniz. Yani eğer bu programlardan herhangi birinde tecrübeniz, en azından aşinalığınız varsa o yazılımı tercih etmeniz daha doğru olabilir. Zira zamanınızı yazılımın fonksiyonlarını öğrenmekten ziyade müzik üretmek için kullanabilirsiniz. Hiçbiri hakkında bilginiz yoksa da çevrenizde yardım alabileceğiniz kişilerin olması bile bir yazılımı tercih etmek için bir sebep olabilir.

Tabi ki fiyat çok önemli bir faktör… Cubase ve Pro Tools’da neredeyse %50’ye varan öğrenci indirimleri var. Öğrenci versiyonlarının diğer sürümlerden hiçbir farkı yok. Sadece üzerinde indirimli öğrenci paketi olduğunu belirten bir çıkartma mevcut. Pro Tools’un öğrenciler ve öğretmenler için olan Academic versiyonu %50 indirimin yanı sıra 4 yıl boyunca tüm yükseltmelerden/güncellemelerden ücretsiz olarak yararlanmanızı sağlıyor. Bu arada öğrenci indirimlerinden yaralanmak için müzik eğitimi alıyor olmanız gerekmiyor. Lise öğrencisi veya müzikle ilgili olamayan bir bölümde okuyan ünversite öğrencisi olsanız da eğitim indirimli EDU versiyonlardan yararlanabilirsiniz. Okulunuzdan alacağınız bir öğrenci belgesi veya öğrenci kimlik kartıyla başvurmanız yeterli olacaktır. Logic’te öğrenci indirim var ama oran çok düşük. Ayrıca Logic artık sadece internetten indirilerek alınabiliyor, kutulu olarak satılmıyor. Logic Pro alırken indirmeler için sağlam bir internet bağlantısına sahip olmanız gerektiğini unutmayın.

Bunun yanı sıra Cubase’in Artist ve Elements adında daha kısıtlı özelliklere sahip iki ayrı sürümü de mevcut. Kullanmayacağınız özellikler için neden daha fazla para ödeyesiniz?

Müzik Teknolojileri konulu başka bir yazıda tekrar görüşmek üzere…

Bora USLUSOY