Hepinize tekrar merhaba!

MyDukkan Okulu’nda zaman zaman armoni derslerine de yer vereceğim. Bugünkü ilk dersimizde majör dizi kuruluşunu öğreneceğiz. Armoni bilgisi daha ileri seviye olan arkadaşlar lütfen sıkılmasınlar ve sabırlı olsunlar, zaman içerisinde -sırayla- daha ileri seviye konulara da yer vereceğim.

Bu arada armoni öğrenmenin gerekliliği ya da gereksizliği ile ilgili yazmış olduğum şu makaleyi de okumanızı tavsiye ederim.

Ardı ardına sıralandığında anlamlı bir bütün oluşturan notalar topluluğuna dizi ya da gam diyoruz. İngilizce’de ‘scale’ diye geçiyor. Ezgi ve melodileri çalarken, akorları kurarken, doğaçlama yaparken ve daha bir çok sebepten dolayı majör dizilerin nasıl kurulduğunu öğrenmek ve bu konuya hakim olmak şart.

Yukarıda Do majör dizisini incelediğimizde mi-fa, si-do arasının yarım ses, diğer bütün notalarda ise aralığın tam ses olduğunu göreceksiniz. Buradan majör dizinin formülünü çıkarmış oluyoruz:

Tam-Tam-Yarım-Tam-Tam-Tam-Yarım (TTYTTTY)

Örneğin aşağıda sol majör dizisini yazmamız gerektiğinde formüle göre önce sol ‘den tam ses yukarı çıkarak la notasına ulaşacaksınız. La ‘dan sonra yine tam ses çıkınca üçüncü nota si olacak. Si ‘den yarım ses yukarıda do geliyor. Do ‘dan yine tam ses yukarı çıkıp re ‘ye ve ordan da mi ‘ye ulaşın. Mi ‘den tam ses yukarı çıktığınızda Fa# ‘e ulaşacaksınız. (Mi-fa arası yarım ses olduğu için Fa ‘ya diyez konarak aralığı tam sese çıkarıyoruz.) Ve son olarak ta fa# ‘den yarım ses yukarı çıkarak tekrar sol ‘e (oktav) ulaşıyoruz.

Bütün majör diziler bu şekilde oluşturulur. TTYTTTY formülüne uymayan derecelere diyez ya da bemol ekleyerek gereken değişiklik yapılır. Burada dikkat etmemiz gereken diğer bir nokta şudur: Fa diyez notasının diğer adı sol bemol ‘ dür (enharmonic). Sol majör dizisinde mi notasından sonra tam ses yukarı çıkarak sol bemol yazarsak hata yapmış oluruz. Tamam pratikte fa diyez ve sol bemol aynı notayı ifade eder ancak bir dizi yazılırken notalar sıralı gitmelidir.

Yani mi notasından sonra mutlaka fa adı ile ifade edilen bir nota gelmelidir. Burada fa diyez yerine sol
bemol kullanırsak, dizide sol adıyla anılan iki nota bulunacak ve fa sesi hiç kullanılmamış olacaktır.
Bu, sayıları şöyle saymaya benziyor: 1, 2, 3, 3+1, 5…Hepimiz biliyoruz ki 3 ‘ten sonra 4 gelir. Bunu
3+1 olarak ifade etmek anlamsız olacaktır. Bu yüzden dizileri kurarken notaları doğru isimlendirmeye
dikkat edin.

Yukarıda gösterilen fa majör dizisinde 3. derece olan la notasından sonra yarım ses yukarı çıkarak
si bemol notasına ulaşıyoruz. ( La-si arası tam ses olduğundan si ‘ye bemol koyarak aralığı yarıma
indiriyoruz.) Burada yine si bemol yerine la diyez kullanırsak hata olacaktır.

Aşağıdaki dizileri kendiniz kurun. Daha önce anlatıldığı gibi, notaların isimlendirilmesine dikkat edin.
Bazı dizileri yazarken çift bemol ya da çift diyez kullanmak zorunda kalabilirsiniz.

Ödev 1. sayfa

Ödev 2. sayfa

Cevap anahtarlarına ulaşmak için buraya ve buraya tıklayınız.

Haftaya yeni bir yazıda görüşmek üzere, hoşçakalın!

Bora USLUSOY