Ev Stüdyosu Bileşenleri, Bölüm I: Bilgisayar

Evde müzik yapımı için miksere gerek var mı? Bilgisayarımın dahili ses kartıyla müzik programlarını çalıştırabilir miyim? Hangi MIDI klavyeyi tercih etmeliyim? Müzik için laptop mu almalıyım, desktop mu? Hoparlör yerine kulaklıkla miks yapılır mı?… Bu ve bunun gibi onlarca soruyla sık sık karşılaşıyoruz. Evde müzik yapımına yeni başlayanlara yönelik olan bu yazı dizisinde, bir home stüdyo kurabilmek için gereken ekipmanlar hakkında bilgiler vereceğim. Bu konu hakkında kafanızı kurcalayan sorulara yanıtlar vermeye ve yaygın olarak ortalıkta dolaşan bazı yanlış bilgileri düzeltmeye çalışacağım.

Günümüzde enstruman çalan herkesin kendi çaldığı müziği bir şekilde kaydetmesi, düzenlemesi ve başkalarıyla paylaşmasından doğal bir şey olamaz. Her geçen gün gelişen ve ucuzlayan teknoloji sayesinde geçmişte hayal bile edemeyeceğimiz kadar kaliteli kayıtları yine hayal bile edemeyeceğimiz kadar düşük bir bütçe ile kurabileceğimiz ev stüdyosunda gerçekleştirmek mümkün. Tabi bu stüdyoyu kullanabilecek bilgi ve beceriye de sahip olmanız gerekiyor.

‘Ben sadece enstrumanımı çalarım arkadaş, kayıdını da başkası yapsın!’ diyip sıyrılmaya çalışmayın. Kendi kendinizi kaydedip sonradan eleştirel bir bakış açısıyla birkaç kez dinlemek bile çalarken farkedemediğiniz pek çok detayı görebilmenize, hatalarınızın, kuvvetli ve zayıf yanlarınızın farkına varmanızı sağlayacaktır. Kendi kayıtlarınızı yapmaya başlayarak zaman içerisinde çaldığınız melodi ve ezgileri armonize edip özgün besteler ortaya koyabilirsiniz. Müzik prodüksiyonuyla uğraşmanın toplam müzikalitenizi nasıl da arttırdığına şaşacaksınız.

Bu işe yeni başlayacaklar için, bir ev stüdyosunda yer alan ekipmanları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz. Bunların bazıları müzik yapımı için olmazsa olmaz iken bazıları isteğe bağlı olarak alınıp kullanılabilir. Yazı dizimin bu ilk bölümünde stüdyonun kalbini oluşturan bilgisayar öğesini irdeleyeceğim.

 

 

Ev Stüdyosu Bileşenleri

  • Bilgisayar
  • Ses Kartı
  • Yazılım
  • Müzik Aletleri
  • Referans Monitörü
  • Kulaklık
  • MIDI Klavye
  • Mikrofon
  • Kablolar ve konnektörler
  • İşlemci Kartları
  • Kontrol Yüzeyleri

BİLGİSAYAR
Başlangıç seviyesinde bir ev stüdyosu kurmak için öncelikle bilgisayara ihtiyacınız var. Bilgisayarı oluşturan bileşenleri aşağıda tek tek sizler için inceleyeceğim.

Mac mi? PC mi?
Müzik yapımı için Windows veya Mac tabanlı bilgisayarları kullanabilirsiniz. Apple Mac’ler Windows makinelere göre bir

Apple Mac tabanlı bilgisayarlar müzik yapımı için ideal

miktar daha pahalı olsa da kolay ve sorunsuz kullanımı, sürücü yükleme, yazılım-donanım uyumsuzluğu gibi sorunlarla neredeyse hiç karşılaşılmaması gibi sebeplerden dolayı tercih edilebilir. Windows tabanlı sistemler ise daha düşük bütçeyle daha yüksek performanslı donanım vaad ediyor. Windows tabanlı sistemlerde yine iki seçenek ile karşı karşıya kalıyorsunuz. Toplama bir bilgisayar alabilir ya da markalı bir ürün tercih edebilirsiniz. Toplama makineler markalı ürünlere göre daha uygun fiyatlı olacaktır ancak donanım uyumsuzlukları, sürücü problemleri gibi can sıkıcı konularla karşılaşabilirsiniz. Eğer bilgisayar yazılım ve donanımları hakkında bilgi ve tecrübe sahibi değilseniz markalı bir PC bilgisayarı tercih edip müşteri hizmetleri ve satış sonrası destekten sonuna kadar yararlanabilir; kendi kendinize çözemeyeceğiniz sorunlarla karşılaştığınızda bir başınıza kalmazsınız. Ayrıca markalı bir PC aldığınızda bileşenler arasında uyumsuzluzluk yaşamayacaksınız. Apple Mac bilgisayarlarda bu tür sorunlar neredeyse yok denecek düzeydedir.

Masaüstü mü? Dizüstü mü?
Eğer dahili bir ses kartı, işlemci kartları kullanacaksanız kasası olan bir masaüstü bilgisayar kullanmanız gerekecek. Ama eğer harici bir ses kartı kullanacaksanız masaüstü ya da iMac gibi tümleşik, kasası olmayan, ekranla bütünleşik bilgisayarları tercih edebilirsiniz. Ama bu noktada dikkat etmeniz gereken ses kartınızın kullandığı bağlantının bilgisayarınız tarafından desteklenip desteklenmediği. USB, FireWire veya en yenisi Thunderbolt. Mevcut bilgisayarınızın FireWire bağlantısı olmasa bile bir kart yardımıyla FireWire özelliği kazandırmak mümkün. Eğer mobilite sizin için önemli ise, ekipmanlarınızı taşıyarak sık sık değişik mekanlarda kayıt yapmanız gerekecek ise taşınabilir bir dizüstü almaktan başka çareniz yok. Durağan bir ortamda çalışacak olsanız bile sadece az yer kaplaması ve tasarımından ötürü bir dizüstü bilgisayarı tercih edebilirsiniz. Zira günümüzde dizüstü bilgisayarların güç, hız ve diğer donanımlar açısından masaüstülerden hiç bir eksiği yok.

İşletim Sistemi

Hayır müzik yapmak için bilgisayar mühendisi olmak zorunda değilsiniz! Sadece bazı konular hakkında fikir sahibi olmanız yeterli…

Alacağınız bilgisayarda yüklü olan işletim sisteminin versiyonunu kontrol etmekte fayda var. Zira işletim sisteminizin kullanacağınız ses kartı, müzik programı ve diğer yazılım/donanımlar tarafından desteklendiğinden, gerekli sürücülerin mevcut olduğundan emin olunuz. Bir yazılım ya da donanım için sistem gereksinimleri kullanma kılavuzlarında ve/veya internet sitelerinde yer almaktadır. Ürün satın almadan önce bu tür kontrolleri yapmayı alışkanlık haline getirmelisiniz. Mesela Logic programı sadece Apple bilgisayarlarda çlışmaktadır. Pro Tools 9 ve üzeri ile Cubase 6 ve üzeri versiyonlarını çalıştırabilmek için en az Windows 7 işletim sistemi gerektiğini Vista ve XP’nin desteklenmediğini bilmelisiniz.

Anakart
Amacımız toplama bir bilgisayar için parça listesi oluşturmak ya da sizleri çok sıkıcı teknik detaylarla boğmak değil. Bu yüzden anakart seçimi ile ilgili gereksiz ayrıntılara girmeyeceğim. Alacağınız bilgisayarın (esasen anakartın) üzerinde bol miktarda USB girişi, 1394 FireWire bağlantısı olması avantaj sağlayacaktır. Anakart üzerinde dahili ekran kartının mevcudiyeti tek ekran kullanacakların işine gelebilir ama pek çoğunda iki ekran çıkışı olmayan dahili ekran kartları iki monitör kullanan bendenizin işine hiç yaramadı (bknz Ekran ve Ekran Kartı bölümü, aşağıda…) Müzik yapmak için kullanmayacak olsak da bazı durumlarda sistem seslerini alabilmek için dahili ses kartı işe yarayabilir. Olmazsa da olur.

İşlemci
Stüdyo bilgisayarınızı seçerken kuvvetli bir işlemcisinin olmasına dikkat etmelisiniz. Bu yazının yazıldığı tarihlerde pek çok yeni bilgisayarda dört çekirdekli Intel Core i5 ve i7 işlemciler bulunuyor. Bir dönem AMD işlemcilerin fiyat/performas oranı açısından bariz üstünlüğü vardı ama bu trend geride kaldı. Eğer AMD işlemci kullanacaksanız belli yazılımların ve donanımların uyumlu olup olmadığını önceden araştırmakta fayda var. i5/i7’nin ardından gelen Intel Core i3 ve Core2Quad işlemciler de iş görecektir. Core2Duo işlemciler ise müzik yapım programınızı ancak çalıştıracak, bir kaç kanal kayıt yaptıktan sonra şişecektir. Elinizin altında Core2Duo işlemcili bir bilgisayar varsa geçici olarak kullanabilirsiniz ancak yeni bir bilgisayar alacaksanız uygun fiyatına aldanıp sakın böyle eski bir işlemcili makineye yatırım yapmayın. Yatırımınız çok kısa süre içerisinde değersiz hale gelecektir. Dual Core ve daha düşük işlemcili bilgisayarları müzik yapımı için tavsiye etmiyorum.

Intel Core i7 işlemci ile bitiremeyeceğiniz büyüklükte bir proje bulabilmeniz gerçekten zor. Evet o kadar güçlü…

Hafıza
İyi bir işlemcinin yanına ekleyeceğiniz en az 4 GB RAM (hafıza) ile endüstri standardında işler çıkarabilecek kadar kuvvetli bir makineniz olur. 32 bit Windows işletim sistemlerinde en fazla sadece 4 GB’lık RAM’in desteklendiğini not etmekte fayda var. 64 bit sistemlerde ise bu limit 192 GB’ye kadar çıkabiliyor. Özellikle sanal enstrumanlarla çalışıyorsanız çok fazla hafızaya ihtiyaç duyacaksınız.

Sabit Sürücü
Cache belleği yüksek 7200 RPM veya daha hızlı, her biri en az 500 GB’lık iki adet sabit disk müzik prodüksiyonu için ideal olacaktır. Disklerden birinde işletim sisteminiz ve programlarınız kurulu olacak, diğerinde ise yaptığınız kayıtları ve sanal enstrumanların ses bankalarını saklayacaksınız. İşletim sisteminin bulunduğu sabit diske kayıt yapmak bilgisayarınızın müzik yapımı programları açısından performansını düşüreceğinden pek tavsiye edilmez.

Ekran ve Ekran Kartı
Müzik prodüksiyonuyla uğraşan kişiler için ekran kartının pek önemi yok. Çift ekran çıkışı olması belki tercih sebebi olabilir, ama olmasa da olur. DVI ve HDMI gibi dijital bağlantılara izin vermesi de bir artı olarak sayılabilir. Ama yoksa da bir dönüştürücü ile VGA bağlantı yapılabilir. Ben kullandığım müzik prodüksiyon yazılımlarında sağdakinde miks, soldakinde ise edit penceresi açık olmak üzere 19 inçlik iki ekran kullanıyorum. Ama kimisi daha büyük ve tek bir ekran kullanmayı tercih ediyor.

Yakında yazı dizimin ikinci bölümü ‘Ses Kartları’ yazısında görüşmek üzere şimdilik hoşçakalın.

Bora USLUSOY

Bu yazı Donanım, En Yeniler, Müzik Prodüksiyonu kategorisine tarihinde tarafından gönderildi.

Bora Uslusoy hakkında

Bora Uslusoy; Musicians’ Institute London, Guitar Institute of Technology (GIT) mezunudur. Berklee College of Music’in çevrim içi uzantısı olan berklee.edu’da Studio Production Specialist programını tamamlamıştır. Steinberg sertifikalı Cubase ve Avid sertifikalı Pro Tools eğitmenidir. Solo Gitar Metodu, Solo Gitar Metodu II: İleri Teknikler, Yeni Başlayanlar için Gitar Metodu, Diziler ve Arpejler, Bas Gitar Metodu adlı kitapların yazarıdır. Yayınladığı kitaplar bugüne kadar toplam 19 baskı yapmış ve yaklaşık 35.000 adet satılmıştır. Bazı kaynaklara göre şimdiye kadar 3.000 civarında müzik öğrencisiyle çalıştığı ve 20.000 saat ders verdiği tahmin edilmekte olan Bora Uslusoy halen bU MÜZİK ATÖLYESİ‘inde özel gitar derslerinin yanı sıra, armoni-teori, müzik prodüksiyonu (Cubase, Pro Tools, kayıt, edit, mix) eğitimi de vermektedir. Çeşitli müzisyen ve grupların albümlerinde prodüktörlük, pek çok stüdyo kayıdında kayıt ve miks mühendisi olarak çalışmıştır. 2004 yılında ‘Umutsuz Aşk’ adlı solo albümü çıkarmıştır.