Her gitar markası kendi ürünlerinin en iyi olduğu yönünde reklam yapar. Müzik mağazalarındaki satış temsilcileri doğal olarak kendi sattıkları markaları över. Etrafınızda gitar çalan tanıdıklarınızdan biri mutlaka belli bir markayı tavsiye eder, bir başkası ise diğer markayı. İnternet forumlarında bilen/bilmeyen herkes bir şeyler söyler. Bu yazıda elektrik gitar satın alırken nelere dikkat etmeniz gerektiğini, hangi kriterleri göz önünde bulundurarak karar verebileceğinizi sizlere aktarmaya yani işinizi kolaylaştırmaya çalışacağım. Çok fazla teknik detaya girip kafanızı karıştırmaktansa daha sade bir dil kullanarak, genellikle en çok kullanılan bileşenleri ele alacağım.

Dünyanın belki de en ünlü gitar riff’i Smoke On The Water introsu bir Fender Stratocaster’la çalınmıştır.

GÖVDE FORMU
Masif ağaç gövdeli tüm elektrik gitarlar aslında Fender Stratocaster‘ların ya da Gibson Les Paul‘lerin bir türevidir. Fender Strat tipi gitarların gövdelerinde sap ile gövdenin birleştiği yerin hem üstünde hem de altında iki adet kesik bulunur (double cutaway). Gibson Les Paul’lerde ise üst taraf oval iken sadece alt tarafta kesik mevcuttur. Ergonomi açısından kimileri Strat tipi gitarlarda rahat ederken kimileri de Les Paul’leri tercih etmektedir. İlk çıktıklarında ‘Super Strat’ olarak adlandırılan Ibanez, Jackson gibi modern gitarlar ise anlaşılacağı üzere Fender Strat’lara çok benzer gövde formuna sahip olmakla birlikte yüksek perdelere erişimi kolaylaştırmak için cutaway‘ler daha derin, sert müzikal tarzların estetiğini yansıtmak için de genelde daha sivri kıvrımlara sahiptirler. Her iki gövdeyi sentezlemeye çalışan PRS gövde formu da mevcuttur. Telecaster ve SG de popüler olan diğer elektrik gitar modelleridir. Daha çok caz ve türevlerinde kullanılan, kısmen ya da tamamen içi oyuk olan caz kasa (hollow body) elektro gitarlar kirli tonlarda, yüksek ses seviyelerinde feedback yapabilir.

KULLANILAN AĞAÇ CİNSLERİ
Strat Tipi gitarların gövdelerinde genellikle alder (kızılağaç), ash (dişbudak), poplar (kavak) gibi ağaçlar kullanılır. Bunlar tellerin titreşimine iyi tepki veren, parlak, iyi sustain (sesin tınlama/uzama süresi) veren, ağırlık olarak da hafif ağaçlardır. Strat ve Tele tipi gitarların saplarında neredeyse her zaman, oldukça sert olan maple (akçaağaç) kullanılır. Tellerin tüm gerilimini üzerinde taşıyarak sürekli kuvvete maruz kalan gitar sapının eğilip bükülmesi istenmediği için sert ağaçlar kullanılır. Klavyede (tuşede) ise rosewood (gül ağacı) veya yine maple kullanılır. Gibson tipi gitarlarda ise hem gövde hem de sapta, koyu ve güçlü bir tonu olan

Jimi Page’den Slash’e, Zakk Wylde’dan Rhandy Rhodes’a pek çok sıkı gitarcı Les Paul çalar

mahagony (maun) kullanılır. Genellikle ağır olan maun, daha mid ve bas ağırlıklı ton üreten, çok müzikal bir ağaç cinsidir. Gibson tarzı gitarlarda tuşta gül ağacı ya da tuş ağaçlarının en serti ve makbulü olan ebony (abanoz) kullanılır. Super Strat’larda ise genellikle Strat tipi ağaçlar tercih edilmesine rağmen Jackson, ESP, Ibanez  gibi markaların maun gövde ve saplı, abanoz tuşlu modelleri de mevcuttur.

SAPIN GÖVDEYE BAĞLANMA BİÇİMİ ve PROFİLİ
Fender tipi gitarlarda sap gövdeye vidalanırken (bolt-on), Gibson’larda geçme/yapıştırma (glued-in/set neck) yöntemi kullanılır. Geçme sap daha fazla sustain sağlar. Üçüncü yöntem ise neck thru body (yekpare)’dir ki bunda tellerin her iki ucu da aynı ağaca iliştirilir. Pahalı gitarlarda kullanılır.
Kimileri kalın, ele oturan saplardan hoşlanırken, kimileri aksine ince sapları tercih eder. Sapın arka kesitini tanımlamak amacıyla, görsel olarak çağrıştırdığı için C, D, V gibi harf kodları kullanılır.  Hızlı penalama, sweep picking, legato gibi ileri seviye, modern gitar teknikleri için ince saplar daha konforlu bulunur.

TUŞ PROFİLİ
Gitar sapının ön kısmı yani tuş kısmının dikey profili eğimli veya nispeten daha düz olabilir. Tuşeyi de içine alan sanal bir çemberin çap uzunluğu ile ifade edilen tuş profili (radius) ne kadar düz ise modern solo gitar tekniklerinin icrası daha kolay olacaktır. Radius’un yüksek olması tuşun daha düz olduğu anlamına gelir. Super Strat’larda radius 16 inçe kadar çıkabilirken otantik 50-60 model Fender’lerde 7 inçe kadar inebilmektedir.  Radius’u düşük olan gitarlarda akor çalımı daha rahattır.

Sert tonlar ve hızlı çalım için Ibanez gibi Super Strat’lar iyidir

PERDELER
Perdelerin genişliği ve yüksekliği çalım kolaylığına etki eder. Fender Standard Stratocaster‘larda Medium Jumbo adı verilen perdeler kullanılırken Super Strat’larda büyük boy Jumbo ya da Extra Jumbo perdeler kullanılır. Büyük perdeler parmakların tuş ile temasını ve dolayısıyla sürtünmeyi azaltacağı için ileri solo gitar teknikleri için tercih edilir. Daha küçük perdeler daha çok vintage modellerde tercih edilir, kimileri klavyeye daha fazla dokunarak çalmayı tercih eder.

Humbucker manyetik

MANYETİKLER
Single Coil (tekli) manyetikler daha düşük çıkışlı ama daha ısırgan tonlar üretirken Humbucker‘lar daha sert tonlar çıkarır ama tonları single’lara göre daha yumuşaktır. Kelime anlamı olarak ‘gürültü yokedici’ olarak tercüme edebileceğimiz humbucker manyetikler sahip oldukları çift bobin sayesinde daha sessiz çalışırlar. Oysa tekli manyetikler, ortamda bulunan elektrikli araç-gereçlerin yarattığı manyetik alanlara karşı daha duyarlıdırlar ve dip gürültüsü yapabilirler. Üç single manyetikli strat tipi gitarlarda bu sorunu çözmek için manyetik seçicinin 2. ve 4. pozisyonları humbucker gibi bağlanmıştır ve gürültüsüz çalışır.

KÖPRÜ
Tellerin gövde tarafından gitara bağlandığı aparata köprü ya da eşik deniyor. Gibson türü gitarlarda sabit eşik mevcut iken Strat’larda vintage tremolo, Super Strat’larda çift taraftan kilitlenen Floyd Rose tipi köprüler oluyor. Sabit köprüler akort stabilitesi açısından en iyisidir. Vintage tremolo’lar ya hiç kullanılmamakta ya da çok nadiren hafif bir vibrato amaçlı tercih edilmektedir. Kilitli sistemler her türlü modern tremolo tekniklerine cevap verebilmektedir ancak tel değiştirme ve akort etme zorluğu dolayısıyla yeni başlayanlar için tavsiye edilmez.

Single Coil Manyetik

FİYAT
Teknolojinin gelişmesi, CNC tezgahlarının gitar yapımında kullanılmaya başlamasıyla son 10 yılda özellikle başlangıç ve orta seviyedeki elektrik gitar fiyatları muazzam ucuzladı. Özellikle yolun başlarındaysanız ve orjinal Amerikan ya da Japon yapımı gitarların fiyatlarına ulaşamıyorsanız kendinizi o kadar sıkmayın. Günümüzde pek çok markanın giriş ve orta seviyedeki gitarları çok kaliteli ve pek çok ihtiyaca cevap verecek nitelikte. Şart da değil ama gerekirse ilerde duruma göre daha üst modellere geçebilirsiniz. Ama eğer bütçeniz yetiyorsa doğrudan bilindik, kendini kanıtlamış markaları tercih edebilirsiniz. Size kolay gelsin!

Bora USLUSOY

Bu tablo sadece bir genellemedir. Buna uygun davranmayanlar hapse girmezler!