EQ Çeşitleri

EQ, Türkçe okunuşuyla ikü (!) ya da uzun yazılışıyla ekolayzır gerek canlı performanslarda gerek stüdyo kayıtlarda enstrumanları tonlarken kullandığımız en önemli araçlardan biridir. Pek çok diğer efekt ya da işlemci gibi ekolayzırın da hem donanım hem de yazılım versiyonları mevcut. Ve her geçen gün yazılım versiyonu daha da fazla tercih edilir oluyor. Bugün sizlere farklı EQ tiplerinden bahsedeceğim.

GEÇİRGEN FİLTRELER
Yüksek Geçirgen Filtre (High Pass Filter-HPF); belirlenmiş olan eşik frekansının üzerinde kalan frekansların geçmesini (duyulmasını), altında kalan tüm frekansların ise kesilmesini sağlar. Benzer şekilde, Alçak Geçirgen Filtre (Low Pass Filter-LPF) ise belirlenmiş olan eşik frekansının altında kalan frekansların geçmesini (duyulmasını), üzerinde kalan tüm frekansların ise kesilmesini sağlar. Bazı EQ’larda kesme eğrisinin açısı, desibel/oktav oranını değiştirerek ayarlanabilmektedir.

High Pass Filter (HPF): Yukarıda 200 Hz’in altını kesiyoruz. 200’ün üzerinde kalan tüm frekanslar geçer, altındakiler kesilir.

Low Pass Filter (HPF): Burada ise 5 kHz'in altını kesiyoruz. Bu frekansın altında kalan tüm frekanslar geçer üstündekiler kesilir.

Low Pass Filter (HPF): Burada ise 5 kHz’in üstünü kesiyoruz. Bu frekansın altında kalan tüm frekanslar geçer, üstündekiler kesilir.

LOW SHELF / HIGH SHELF EQ
Shelving EQ, belirlenmiş frekans eşiğinin altında ya da üstünde kalan sinyali belirlenmiş bir desibel değeri kadar arttırır ya da azaltır. Geçirgen filtrelerin aksine eşiğin altında ya da üzerinde kalan frekansları top yekün kesmez. Geçirgen filtrelerde arttırım (boost) söz konusu değilken shelving EQ’larda bu mümkündür.

LOWSHELF

Yukarıdaki low shelf filtre 200 Hz’in altında kalan tüm sinyalleri 4,5 dB kadar arttırır. Bant genişliği, (Q) değeri ile grafikteki yükseliş açısı değiştirilebilir.

HI_SHELF

Burada ise high shelf filtre 5 kHz’in üstünde kalan tüm sinyalleri 5 dB kadar azaltılmaktadır.

PARAMETRİK EQ
Parametrik EQ belirlenmiş olan merkez frekansın, yine belirlenmiş bir genişlikte, desibel (dB) cinsinden arttırılması ya da azaltılmasıdır. Üç adet parametre mevcuttur:
-Gain: Kazanç olarak tercüme edebileceğimiz bu değer pozitif olduğunda arttırım, negatif olduğunda ise azaltım anlamına gelmektedir.
-Frequency: Hangi frekansı merkez alan bir işlem yapılacağını belirler.
-Bandwidth: Q harfiyle sembolize edilen ve bant genişliği olarak tercüme edebileceğimiz bu parametre merkez frekansın altında ve üzerinde kalan frekansların ne ölçüde etkileneceğini belirler. Geniş bir bant aralığı daha etkili bir sonuç verirken dar bir bant aralığıyla çalışıldığında ‘nokta atışı’ yapıyoruz diyebiliriz. Q değeri ile bant genişliği ters orantılıdır. Q arttıkça bant genişliği azalır, Q değeri azaldıkça bant genişliği artar.

PARAMETRIK_EQ

Yukarıda gördüğünüz iki bandı aktif parametrik ekolayzırda; bir taraftan 183 Hz, Q=1 değeri ile 5 dB arttırılırken, aynı anda diğer bir bant ile 2 kHz, Q=6,61 değeri ile 10 dB kesiliyor.

Bu yazımda Pro Tools ile birlikte gelen stok ekolayzer plug-in’inden ekran görüntüleri kullandım. Diğer ekolayzırlarda da aynı parametreler mevcuttur. Ekolayzırların mikste kullanımıyla ilgili bazı bilgilere Miks Nedir? Üç Boyutlu Bir Yaklaşım adlı yazımı okuyarak ulaşabilirsiniz. Haftaya görüşmek üzere.

Bora USLUSOY

Bu yazı Haberler kategorisine tarihinde tarafından gönderildi.

Bora Uslusoy hakkında

Bora Uslusoy; Musicians’ Institute London, Guitar Institute of Technology (GIT) mezunudur. Berklee College of Music’in çevrim içi uzantısı olan berklee.edu’da Studio Production Specialist programını tamamlamıştır. Steinberg sertifikalı Cubase ve Avid sertifikalı Pro Tools eğitmenidir. Solo Gitar Metodu, Solo Gitar Metodu II: İleri Teknikler, Yeni Başlayanlar için Gitar Metodu, Diziler ve Arpejler, Bas Gitar Metodu adlı kitapların yazarıdır. Yayınladığı kitaplar bugüne kadar toplam 19 baskı yapmış ve yaklaşık 35.000 adet satılmıştır. Bazı kaynaklara göre şimdiye kadar 3.000 civarında müzik öğrencisiyle çalıştığı ve 20.000 saat ders verdiği tahmin edilmekte olan Bora Uslusoy halen bU MÜZİK ATÖLYESİ‘inde özel gitar derslerinin yanı sıra, armoni-teori, müzik prodüksiyonu (Cubase, Pro Tools, kayıt, edit, mix) eğitimi de vermektedir. Çeşitli müzisyen ve grupların albümlerinde prodüktörlük, pek çok stüdyo kayıdında kayıt ve miks mühendisi olarak çalışmıştır. 2004 yılında ‘Umutsuz Aşk’ adlı solo albümü çıkarmıştır.